Νοσταλγικές μελωδίες από πιάνο, ακορντεόν, τρομπέτα, κοντραμπάσο-μπάσο, τύμπανα, γιουκαλίλι πλημμύρισαν το stage του Συνεδριακού και Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών σηματοδοτώντας την έναρξη του τρίτου και τελευταίου μέρους που έστησε το TEDxPatras 2019 με θέμα “Αβεβαιότητα”. Οι δικοί μας Πατρινοί Carte Postale έστησαν μια γιορτή από νότες που ξεχύθηκαν ανάμεσα στους θεατές που πρόσμεναν την ολοκλήρωση μιας μέρας αφιερωμένης στη διάδοση ιδεών, στην αφήγηση σημαντικών ιστοριών, στην ανταλλαγή απόψεων- με λίγα λόγια, στη συλλογή στιγμών που μόνο η μαγεία ενός TEDx event μπορεί να γεννήσει.

Τον τελευταίο χορό των ομιλητών άνοιξε η παιδαγωγός Μαρία Ντάβου. Η ομιλήτρια μοιράστηκε από σκηνής το παράλογο των αγκυλώσεων που ταλανίζουν την ελληνική εκπαίδευση. Σε μια χώρα όπου, ήδη από την αρχαιότητα, ως ρίζα και θεμέλιο της διαδικασίας διερεύνησης του κόσμου αναδείχθηκε η ικανότητα να θέτεις ερωτήσεις- των οποίων η αξία ήταν η ίδια η ικανότητα να απορείς και να αναρωτιέσαι- οι μαθητές για πολλές δεκαετίες διδάσκονται πως η αξία και η ικανότητά τους είναι μετρήσιμη και αποτυπώσιμη στα σκορ που επιτυγχάνουν στα διαγωνίσματα. Ή πως η επιτυχία τους εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο θα καταφέρουν να μιμηθούν τα βιβλία! Στην άλλη πλευρά της εξίσωσης στέκονται οι δάσκαλοι, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν διδαχθεί πως η αξία τους εδράζεται στην ικανότητα να εντοπίζουν τα λάθη των μαθητών τους, ή να αναπαράγουν σειρές ατελείωτων κανόνων προς κατανάλωση από τα σαφώς πιο απαίδευτα μυαλά που τους ακούν. 

Την ανεπάρκεια αυτού του φαύλου κύκλου δεν αποδεικνύει μόνο η σταδιακή απώλεια της εγγενούς διάθεσης των παιδιών να μάθουν, αλλά και οι πολυάριθμες περιπτώσεις όλων εκείνων των ταλαντούχων, ευφυών ανθρώπων που υπήρξαν- σύμφωνα με το σύστημα αξιολόγησης- απαίσιοι μαθητές. Τι μένει λοιπόν, να γίνει; “Ας χακάρουμε το σύστημα!” αποφάνθηκε η Μαρία Ντάβου απευθυνόμενη στο κοινό του TEDxPatras 2019. Ας θέσουμε στο κέντρο της διδακτικής μας πρακτικής την αγάπη για τη διαδρομή προς τη γνώση, τη δημιουργική αξιοποίηση των “σκοτεινών σημείων” που θα συναντήσουμε προχωρώντας προς τους στόχους μας. Ας αποβλέψουμε στον εναγκαλισμό της φυσικής τάσης των μαθητών να ερευνούν, στην ενίσχυση της ικανότητάς τους να κοιτούν τον κόσμο και να αναρωτιούνται. Ας γίνουμε όσα χρειάζονται για να ανοιχτούν στο πέλαγος της αβεβαιότητας, παραμένοντας ευτυχισμένοι. 

Η συγγραφέας και μεταφράστρια Χίλντα Παπαδημητρίου σε μια αφήγηση ζωής αναφέρθηκε από σκηνής του TEDxPatras 2019 στις προσωπικές «βεβαιότητες» και «αβεβαιότητες». Για εκείνη βεβαιότητες είναι η μόρφωση, η ανθρωπιά, η συμπόνια, η ανάγκη έκφρασης του βαθύτερου εγώ. Έχοντας τα ως δεδομένα πορεύθηκε στη ζωή και αντιμετώπισε ανατροπές που δημιούργησαν συνθήκες αβεβαιότητας. Σπούδασε νομικά, αλλά επέλεξε να μην εξασκήσει το αντικείμενο αυτό. Αναζήτησε την προσωπική της έκφραση μέσα από την Τέχνη. Η αναζήτηση αυτή την οδήγησε να μετουσιώσει τα μουσικά της ακούσματα και το προσωπικό της κριτήριο σε ένα δισκάδικο, που έγινε σημείο αναφοράς για τους λάτρεις της μουσικής. Ωστόσο οι μεγαλύτερες χαρές πάνε χέρι- χέρι με την αβεβαιότητα. “Τίποτα πιο αβέβαιο από τη ζωή” ανέφερε χαρακτηριστικά η ομιλήτρια περιγράφοντας πώς το επαγγελματικό της εγχείρημα επηρεάστηκε δραματικά από την κατάρρευση της μουσικής βιομηχανίας τη δεκαετία του 1990. Η ανατροπή του αρχικού σχεδιασμού την ώθησε σε νέες αναζητήσεις. Αντιμετωπίζοντας την εργασιακή αβεβαιότητα ως ευκαιρία για να αλλάξει τη ζωή της, στράφηκε αρχικά στη μετάφραση και εν συνεχεία στη συγγραφή. Έχοντας να αντιμετωπίσει νέες απαιτήσεις, διαπίστωσε για μια ακόμη φορά την ουσιαστική διαφορά μεταξύ των λέξεων “δουλεία” και “δουλειά”. Για να καταλήξει πως, όσα κι αν ζήσεις, η ουσία της ζωής παραμένει αβέβαιη και άπιαστη…

Κι από τον χώρο της μουσικής και της λογοτεχνίας, μεταβήκαμε στο χώρο της επιχειρηματικότητας. Ο Ceo και Co-Founder της Norbloc, Αστυάναξ Κανακάκης, περιέγραψε τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας που περιβάλλει κάθε νέα τεχνολογία που κατέχει τη δύναμη να μετασχηματίζει τον εργασιακό χώρο- και όσα επιτελούνται μέσα σε αυτόν. Μέσα σε μόλις δέκα λεπτά, ο  ομιλητής δημιούργησε, για χάρη των ακροατών, μια πλήρη παρουσίαση της τεχνολογίας block chain. Μια τεχνολογία αρκετά ισχυρή ώστε να δημιουργεί, να αναπτύσσει και να καταγράφει τη χρονική εξέλιξη από μια σειρά διαφορετικές πραγματικότητες εντός διαφορετικών οικοσυστημάτων. Σε μια απολύτως συναρπαστική αφήγηση που η χρήση κρυπτοσυχνοτήτων για την επίτευξη κέρδους συσχετίστηκε με τη δύναμη των αρχών και των οργανισμών εξουσίας να ορίζουν όσα συναποτελούν την ταυτότητα κάθε ανθρώπου, ο Αστυάναξ Κανακάκης διατύπωσε το απόλυτο ερώτημα: καθώς η οικονομική και κρατική εξουσία- οι δύο βασικοί παράγοντες που μέχρι σήμερα αρκούσαν για να αναγνωριστεί η “θεσμική” ύπαρξη ενός ανθρώπου- υποχωρούν κάτω από το βάρος της αβεβαιότητας, τι είναι πιθανό να τις αντικαταστήσει- και τι είναι πιθανό να κάνουν προς απάντηση όσοι για χρόνια και χρόνια τις ασκούν;

Ζούμε σε μια χρονική στιγμή που η δυνατότητά μας να έχουμε πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους παρουσιάζεται ως αυταπόδεικτη σε βαθμό που οποιαδήποτε αποτυχία να τις εκμεταλλευτούμε φαντάζει τεράστια. Κατά συνέπεια, τείνουμε να θεωρήσουμε τους εαυτούς μας ως μετριότητες. Είναι όμως αυτή η αξιολογική κρίση αληθής; Δρούμε πάντα όμως κρίνοντας με βάση τις “πραγματικές πραγματικότητες”, ή με βάση όσα οι αξιολογικές κρίσεις των γύρω μας παρουσιάζουν ως πραγματικά; Σύμφωνα με τον Peter Sage, ο βασικός κανόνας της προσωπικής εξέλιξης μοιάζει τρομακτικά ντετερμινιστικός: “Κανένας άνθρωπος δεν είναι γενετικά σχεδιασμένος να αποδώσει περισσότερο από όσο νομίζει ότι είναι ικανός να αποδώσει”. Περισσότερο από όσο τον έμαθαν να νομίζει ότι είναι ικανός να αποδώσει, δηλαδή. Ο τελευταίος ομιλητής του TEDxPatras 2019 βάσισε τις παρατηρήσεις του για την ανθρώπινη συμπεριφορά σε όσα μας διαμορφώνουν, ως ένα ακούσιο σαμποτάζ βασισμένο στο συνδυασμό των βιολογικών μας περιορισμών και της μειωμένης αντιληπτικής μας ικανότητας. Ένας συνδυασμός που μας καταδικάζει να είμαστε ανόητα βέβαιοι για τα πιο αβέβαια πράγματα στον κόσμο. Ένας συνδυασμός που μας κάνει να μοιάζουμε με το μυρμήγκι που προχωρά βέβαιο πως κατευθύνεται νότια, αγνοώντας το γεγονός πως προχωρά πάνω στην πλάτη ενός ελέφαντα που βαδίζει με κατεύθυνση τον Βορρά. Ποια είναι λοιπόν η λύση; Να μάθουμε ποιες πλευρές της κατάστασης εντός της οποίας υπάρχουμε μπορούμε να ελέγξουμε- και να τις ελέγχουμε αποτελεσματικά. Να επιλέγουμε εκεί που η επιλογή μας μπορεί να μεταβάλλει την πραγματικότητα. Να αντιμετωπίσουμε τους εαυτούς μας σαν την κατοικία μας: απαγορεύοντας την είσοδο σε κάθε είδους “μολυσματική απειλή”, προσκαλώντας όσα μας βοηθούν να αγαπήσουμε τους εαυτούς μας και να γίνουμε ευτυχισμένοι και δημιουργικοί, και κάνοντας έξωση σε ό,τι μας αρρωσταίνει. Μόνο έτσι, εφαρμόζοντας τη ρήση του Γκάντι, (Active Entrepreneur, Consultant and Author) «θα γίνουμε η αλλαγή» που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.

Το TEDxPatras 2019 ολοκληρώθηκε, μα παραμένει ζωντανή μία πλειάδα ερωτημάτων με αβέβαιη απάντηση. Τελικά εμείς πως αντικρύζουμε την Αβεβαιότητα; 

Share this post