Το δεύτερο session της Αβεβαιότητας άνοιξε μελωδικά η αγαπημένη μουσουργός και ερμηνεύτρια Ειρήνη Σκυλακάκη. “Ride above the sun where you can see” τραγούδησε για το TEDxPatras 2019, γεμίζοντας την αίθουσα με τη γλυκιά παρουσία και τις τρυφερές της μελωδίες. Η μουσική θα είναι πάντα το καταφύγιο όλων όσων συνεχίζουν να ονειρεύονται σε καιρούς αβέβαιους… 

Ποια η σχέση της θετικής ψυχολογίας με την αβεβαιότητα; Ποια τα “δώρα” την αβεβαιότητας; Πώς τελικά μπορούμε να διαχειριστούμε την αβεβαιότητα υπέρ μας; Τα τρία αυτά ερωτήματα βρέθηκαν στο κέντρο της ομιλίας του Αναστάσιου Σταλίκα, που άνοιξε τον κύκλο των ομιλιών για το δεύτερο Session του TEDxPatras 2019. Εκκινούμενος από τη “βεβαιότητα των αβεβαιοτήτων” στη ζωή, προχώρησε ιχνογραφώντας τα στοιχεία εκείνα της ανθρώπινης ύπαρξης που εξηγούν την ικανότητα του ανθρώπου για επιβίωση και κυριαρχία: η κοινωνική φύση μας και ο συνεπακόλουθος σχηματισμός ομάδων ως τρόπος αύξησης της δύναμης από τη μία, και η βιολογική κατασκευή μας που ευνοεί την ανάπτυξη ενσυναίσθησης και ικανότητας για ερμηνεία της συμπεριφοράς των συνανθρώπων μας από την άλλη, δημιουργούν ένα δίπολο, η δημιουργία του οποίου οφείλεται στη συνειδητοποίηση της αβεβαιότητας που μας περιβάλλει. Είναι η αναζήτηση της ασφάλειας που ευνοεί την ανάπτυξη εμπιστοσύνης προς το ένστικτό μας, που κάνει συναρπαστική τη δυνατότητα να επιλέγουμε ανάμεσα σε πολλές εκδοχές, που μας καθιστά ευγνώμονες για όσα εξασφαλίζουμε, έστω ως προσωρινές βεβαιότητες, στη ζωή μας. Η αβεβαιότητα σίγουρα δεν είναι ευχάριστη- είναι όμως απαραίτητη. Γιατί είναι η συνθήκη εκείνη που μας αναγκάζει διαρκώς να εξελισσόμαστε, να αναζητούμε την ευτυχία και, τελικά, να καταλήγουμε- όπως και ο Αναστάσιος Σταλίκας– να μνημονεύουμε τα λόγια του Oscar Wilde: “Life is too important to be taken seriously”.

Για τον Όθωνα Αναστασάκη, η αβεβαιότητα υπάρχει παντού γύρω μας. Ο Διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (SEESOX) αποτύπωσε με σαφήνεια το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύγχρονης εποχής: το απρόβλεπτο. Με αφετηρία του λόγου του τα γεγονότα του 1989 και αναφερόμενος στο κυρίαρχο γεγονός της περιόδου, την πτώση του τείχους του Βερολίνου, μίλησε για την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την ίδια τη φύση της γεωπολιτικής στρατηγικής. Τι έχει ακολουθήσει εκείνη την ιστορική στιγμή που έμοιαζε να προαναγγέλει τη δημιουργία ενός πιο “ήσυχου” κόσμου; Το αντίθετο του αναμενόμενου: η ραγδαία κατάρρευση των βεβαιοτήτων και η σταδιακή ανάδειξη της αβεβαιότητας σε κανονικότητα. Και καθώς όλα διαρκώς μεταβάλλονται, το ίδιο συμβαίνει και με τις σύγχρονες παραδοχές, οι οποίες διαμορφώνουν τη γεωπολιτική στρατηγική: τα σύγχρονα κράτη χαρακτηρίζονται από εθνική ποικιλομορφία, η στρατιωτική ασφάλεια δεν είναι δεδομένη, οι διεθνείς συνθήκες αποδεικνύονται εξαιρετικά ασταθείς. Ο ομιλητής, απευθυνόμενος στο κοινό του TEDxPatras 2019, παρουσίασε τη σύγχρονη πραγματικότητα ως ένα έδαφος ελάχιστα έφορο για την καλλιέργεια οποιασδήποτε ψευδαίσθησης ελέγχου του παρόντος, πολλώ μάλλον οποιασδήποτε ψευδαίσθησης πρόβλεψης του μέλλοντος. Μέσα σε μια τέτοια πραγματικότητα, οι πολίτες καλούνται να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί: να διαφυλάσσουν τις αξίες τους, να δείχνουν ουσιαστικό ενδιαφέρον για τις γεωπολιτικές εξελίξεις, να ενημερώνονται υπεύθυνα- και να δρουν αναλόγως.

Το επάγγελμα του ρεπόρτερ συνοδεύεται, όπως κάθε επαγγελματικός τομέας, από μια σειρά προκαταλήψεων και “κλισέ”. Η Sophie – Nivelle Cardinale, από τη σκηνή του TEDxPatras 2019, επιβεβαίωσε μερικά από αυτά (ναι, τα μεγάλα φουλάρια είναι εξαιρετικά χρήσιμα ως επίδεσμοι, πετσέτες, αυτοσχέδια μάσκα για δακρυγόνα) αλλά κατέρριψε το μεγαλύτερο: οι πολεμικοί ανταποκριτές δεν είναι εθισμένοι στον κίνδυνο. Δεν ευχαριστιούνται την απώλεια ζωών που καταγράφουν, δε θριαμβολογούν για το μέγεθος της καταστροφής που μας αφηγούνται. Για την ακρίβεια, δεν έχουν καν την πολυτέλεια να διαλέξουν πλευρά: ακολουθούν εκείνη που κάθε φορά τους εξασφαλίζει πρόσβαση στο πεδίο της δράσης. Τότε, τι προσφέρει ένα, κατά κοινή ομολογία, «σκληρό» -και σαφώς επικίνδυνο- επάγγελμα σε εκείνον που επιλέγει να του αφιερωθεί; Σίγουρα όχι την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Προσφέρει, όμως, έστω και μέσα στην τραγική επίγνωση πως όσα καταγράφεις πιθανό να λάβουν τη μορφή μονιμότητας, την ανακούφιση πως έχεις πρόσβαση στην αλήθεια. Πως, πέρα από την επίσημη αφήγηση όσων έχουν την εξουσία να επιβάλλουν τη δική τους εκδοχή, θα υπάρχουν κι άλλες φωνές, κι άλλες αφηγήσεις, κι άλλες καταγραφές εκείνων των όψεων της πραγματικότητας που απαρνούμαστε- και συχνά καταδικάζουμε στη λήθη.

Η λέξη Αβεβαιότητα παραπέμπει τον δημοσιογράφο και συγγραφέα, Νίκο Παπαδογιάννη στον “εφιάλτη” κάθε συναδέλφου του: την ανησυχία που νιώθει κανείς, όταν καλείται να γεμίσει ένα λευκό χαρτί με τις τρέχουσες ειδήσεις. Έχοντας την πεποίθηση ότι αβεβαιότητα είναι η ίδια η ζωή, ο ομιλητής επιχείρησε να συνδέσει τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις με τη διαρκή μεταβολή των ορίων ανάμεσα σε όσα μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαια και σε όσα όχι. Στα πλαίσια αυτών των τεχνολογικών αλλαγών η παλιά, καλή ατζέντα με τα σημαντικά τηλέφωνα έχει αντικατασταθεί από τον κατάλογο του κινητού. Ο Νίκος Παπαδογιάννης όμως έχει τον δικό του κατάλογο: αυτόν που συνθέτουν οι ιστορίες μορφών του αθλητισμού και της αθλητικογραφίας. Έναν κατάλογο που παρουσίασε στο κοινό του TEDxPatras 2019, κάνοντας την προσωπική του αναδρομή σε στιγμές που μοιράστηκε με πρόσωπα όπως ο αθλητικογράφος Φίλιππος Συρίγος, ο μουσικός Γιάννη Κούτρας, ο αθλητής Γιώργος Κούδας, η Κική Τσακαλδήμη- που τόλμησε να κατακτήσει την κορυφή του Έβερεστ- καθώς και ο διεθνής μπασκετμπολίστας Γιάννης Αντετοκούμπο.

“Είχα τα πάντα”. Πόσοι από εμάς μπορούν να ξεκινήσουν την αφήγησή τους με αυτή τη δήλωση; Ο Alex Flynn σίγουρα μπορεί. Και είναι το λιγότερο από αυτά που έχει μπορέσει. Ο αθλητής και κυνηγός της περιπέτειας μοιράστηκε μαζί μας την ιστορία του, σε μια ομιλία που κυριολεκτικά κόβει την ανάσα. Η αναίρεση κάθε βεβαιότητας και η επικράτηση μιας καθολικής αβεβαιότητας σε σωματικό επίπεδο, ένα επίπεδο που ανάγει μια ασθένεια σε βεβαιότητα για το υπόλοιπο της ζωής σου, χώρισε την προσωπική βιογραφία του Alex Flyn στα δύο για πάντα. Οδηγώντας τον, από την κορυφή του κόσμου και μια τέλεια εκδοχή ζωής- αυτή του επιτυχημένου επαγγελματία, κορυφαίου αθλητή, του ευτυχισμένου συζύγου- στην πραγματικότητα της ασθένειας του Parkinson και το αναπότρεπτο των περιορισμών που θέτει. Μετά από μια τέτοια ανατροπή, μπορεί κανείς να συνεχίσει; Όπως αποκάλυψε η αφήγηση που ξεδιπλώθηκε μπροστά στο κοινό του TEDxPatras 2019, μπορεί. Όχι μόνο να συνεχίσει, αλλά και να θέτει στόχους αδιανόητους για τον μέσο άνθρωπο- και να τους κατακτά. Να διασχίζει ερήμους, να διατρέχει χιονισμένες εκτάσεις στους 29 βαθμούς υπό το μηδέν, να ολοκληρώνει διαδρομές χιλιάδων χιλιομέτρων στα πιο άγρια φυσικά τοπία. Όταν η ανθρώπινη θέληση κυριαρχεί, όταν επιλέγεις τον τρόπο που θέλεις να βλέπεις και να βιώνεις τον κόσμο, τότε όλα είναι πιθανά: ακόμα και να μετατρέψεις τη μεγαλύτερή σου αδυναμία σε κίνητρο και έμπνευση για να αλλάξεις αυτό που μοιάζει αμετακίνητα βέβαιο: τα όρια που σου θέτει το ίδιο σου το σώμα.

Με το τρίτο και τελευταίο session να μάς κλείνει το μάτι, παίρνουμε μια βαθιά ανάσα: λίγη ξεκούραση, μια σύντομη βόλτα στα workshops και τα παιχνίδια που… καλά κρατούν και σε λίγη ώρα, όλοι ξανά εδώ. Η ημέρα της Αβεβαιότητας συνεχίζεται!

Share this post